Ny sosialiseringsinstans: "Se&Hør" på nett

Per 31.01.2009 var det 1,5 milionar nordmenn på facebook. Utrekna i prosent betyr dette at 31 % av Norges befolkning brukar nettet som ein sosialiseringskanal. På verdensbasis er det meir enn 100 milionar aktive brukarar, som jo er 22,2 gongar så mykje som heile Noregs befolkning, og det aukar for kvar dag. Kva har dette å sei for den norske skulen?

Omgrepet sosialisering handlar om at me formast som samfunnsmenneske og korleis me skal oppføra oss i ulike situasjonar og kva som er kulturarven vår. I ei tid med store samfunnsendringar betyr dette at kva me må kunna i 2009 har endra seg stort berre i frå 1999. Nettsamfunnet facebook blei ikkje starta før 2004, og den norske interessa for facebook byrja ikkje før i 2007. I dag er facebook blitt ei ny sosialiseringsarena der folk kan halda kontakten med venner, leggja ut bilete og følgja med på kva andre gjer.

Eg vil påstå facebook ikkje berre er ein positiv sosialiseringskanal. Stadig fleire legg ut det som burde vore sensitiv informasjon om seg sjølv, og nasjonal sikkerhetsmyndighet reagerer på lite nettvett hos det norske folk. Me ser fleire tendensar til teknologisering hos ungdommen, blant anna oppdaga politistudentet Anne Katrin Storsveen at ungdommar planlegg vald gjennom nettsamfunn som facebook. Ungdommane ser lettare den teknologiske nytteverdien enn dei vaksne og vil fortsetja med å bruka denne aktivt. I eit slik nettsamfunn er det lettare å kommunisera med fleire på ein gong, eller eit anna eksempel: fleire rottar seg i saman og trakasserer ein person med stygge meldingar. Som det no har vore lenge med mobiltelefon er det også med kommunikasjon på nett: det er lettare å væra stygg når ein ikkje er det ansikt til ansikt.

Me som skal jobba i skulen vil då få eit større ansvar for å påverka og læra elevane om nettvett og denne forma for sosialisering. Som det står i kunnskapsløftet er ”å kunna bruka digitale verktøy” ein av dei fem grunnleggjande ferdigheitene læraren skal jobba for i alle fag. Ein så sterk sosialiseringsinstans som facebook bør bli diskutert i skulen og elevane bør bli bevisste konsekvensane av å utlevera seg sjølv. Då både med tanke på personleg informasjon og bileter som vert publisert som dei mistar rettigheter på.

Den teknologiske moderniseringa har endra samfunnet og kvardagen totalt for mange av oss. Fleire har besteforeldrene sine som vener på facebook, og enkelte brukar opptil fleire timar om dagen på facebook. Ordet ven må bli definert på ny, ettersom eg sjølv har 360 vener på facebook og omtrent halvparten av dei kun er på ”hei” når dei ser meg. Og kva gjer eg så når eg skal ut i skulen å arbeida som lærar og får veneførespurnad frå elevane mine? Ynskjer eg å sjå bileter frå festar og få innblikk i livet elevane mine har heilt privat? Eg er ikkje sikker på det. Eg er mest redd at dette vil påverka meg som lærar negativt.

Eg ser mange rundt meg brukar mykje tid på facebook. Tid som kunne blitt brukt til fornuftig oppgåveskriving vert brukt på å surfa nettet på jakt etter meir se&hør sladder frå fjern og nær. Dette gjeld både dei som vert sett på som vaksne og elevar i skulen. Ei sveitsisk dama mista nett jobben sin for å sitja på facebook når ho eigentleg ikkje kunne komma på jobb å bruka data på grunn av migrene. Arbeidsgiver hadde oppretta ein fiktiv ven og følgde med på kva ho gjorde. Arbeidsgivarar i dag kan lett få tilgong til arbeidssøkjarars profilar og få eit inntrykk om personen er den han/ho utleverer seg for å vera. Læraren til syster i 2. Klasse på vidaregåande har byrja å leggja ut leksene på facebook i staden for på fronter, og klassen har byrja å gjera lekser igjen for no får alle det med seg.

Ein ting er sikkert, og det er at skulen bør jobba for å halda tritt med utviklinga, uavhengig av kva veg den går. Sjølv likar eg ikkje tanken på å komma i se&hør og at heile Noreg har tilgong på bikinibilete av meg. Eg trur heller ikkje at alle er interessert i å veta kva eg har hatt til middag, kva eg gjorde for to minutt sidan, kva eg skal om to minutt eller kva farge eg har på sokkane i dag. Som lærar i skulen vil eg vidareformidla ein slik tankegong.